ANKARA – Kamuda 4/B statüsünde kontratlı istihdam edilen yüz binlerce kişi uzun yıllardır takım uğraşı veriyor. Bilhassa süresiz kontratlı işçi olarak çalışanlar, çalıştıkları kurumlarda ’aynı işi’ yaptıkları takımlı memurlardan farklı olarak tayin, misyonda yükselme ve yıllık müsaadelerin devredilmesi üzere haklardan yararlanamıyor. Üstelik iş teminatları de yok. Bu da kontratlı çalışanların, mağduriyetine ve hak kayıplarına yol açıyor.
Türkiye’de sayıları 500 bini aşan kontratlı işçinin hak ve menfaatlerini korumak, sıkıntılarını ve taleplerini kamuoyuna duyurarak yetkili ünitelere iletmek maksadıyla kurulan ’Kamu Süresiz Kontratlı Memurlar Derneği’, 2019 yılından bu yana “kadro” talebiyle faaliyetlerini sürdürüyor.
Düzce merkezli kurulan ve tüm Türkiye’yi kapsayarak bin 108 üye sayısına ulaşan dernek, son iki yılda birçok siyasi parti ile de temasa geçerek, takım sorununun TBMM’de tahlile kavuşturulması için çalışma yürütüyor.
Geçtiğimiz hafta Dernek Lideri Adem Atacan, DÜZGÜN Parti küme toplantısında milletvekillerine seslendi, duygulanması sebebiyle konuşmasını yarıda kesmek zorunda kaldı. Atacan ile Meclis’te yarım kalan konuşmasını, kontratlı memurların sıkıntılarını ve taleplerini konuştuk.
‘İŞÇİ SAYILMAYAN KAMU HİZMETİ GÖREVLİLERİ’
Sizi ve faaliyette bulunduğunuz derneği Meclis’te duygulandığınız için yarım kalan konuşmanızdan ötürü yeni yeni tanımaya başladık aslında. Öncelikle sormak istediğim; istihdam halleri ortasında mağduriyete en açık olan çeşit kontratlı çalışanlar. Kontratlı işçinin iş çerçevesini nasıl tanımlasınız?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4. unsurunda “Kamu hizmetleri; memurlar, kontratlı işçi, süreksiz işçi ve çalışanlar eliyle türbanlı escort gördürülür” demek suretiyle devletin üç türlü istihdam formu öngörülmüştür. Kelam konusu istihdam biçimlerinden biri de kontratlı işçi olarak öngörülmüştür. 657 sayılı kanunda kontratlı işçi şu biçimde açıklanır: “Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan değerli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için koşul olan, mecburî ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına gereksinim gösteren süreksiz işlerde, Cumhurbaşkanınca belirlenen temel ve yollar çerçevesinde, ihdas edilen durumlarda, mali yılla hudutlu olarak mukavele ile çalıştırılmasına karar verilen ve emekçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir.”
HAK KAYIPLARI: TAYİN HAKKI YOK, İŞ GARANTİSİ YOK, SÜT MÜSAADESİ KISITLI
En çok tartışılan mevzulardan birisi kontratlı çalışanların yaşadığı hak kayıpları. Kontratlı işçilerin kaidelerini açıklayacak olursak onları takımlı memurlardan ayıran farklılıklar nelerdir?
Kontratlı çalışanların hakları ne yazık ki yalnızca kontratlı işçi çalıştırılmasına ait asıllarda olduğu kadardır. Dolayısı ile personel ve memur hakları üzere özel bir yönetmelikle tüm haklarının düzenlendiği bir kanun mevcut değildir. Öncelikle kontratlı işçilerin kurumlar ortası nakil hakkı ve tayin hakları yoktur. Hasebiyle kişi bütün hayatını o ile nazaran planlamak zorunda, çalıştığı vilayet dışında biriyle evlenmesi durumda eş durumdan tayin alamayacağı sorunu vardır.
Kontratlı çalışanların disiplin yönetmeliği bulunmaması sebebi ile başka memurlara verilebilen ikaz, kınama, aylıktan kesme, vs. cezalar kontratlı çalışana verilememektedir. Münasebetiyle da kontratlı işçiye verilebilecek tek ceza mukavelenin feshidir. Bu durumda da hem kurum hem ulus escort de çalışan mağdur oluyor. Kontratlı çalışanların yıllık müsaadeleri her yıl 31 Aralık’ta güncellenmekte olup bir sonraki yıla yıllık müsaadenin devranı mümkün değildir.
‘SÖZLEŞMELİ İŞÇİ ANNE ÇOCUĞUNA KARGO İLE SÜT GÖNDERMEYE BİLE ÇALIŞTI’
Öte yandan da anne olan işçiye verilen süt müsaadesi mühleti takımlı memurlarda yarım günken, süresiz kontratlı çalışanlar 3 saat müsaade kullanabilmektedir. Tıpkı ünitede tıpkı işi yapan çalışanlar ortasında açık bir biçimde ayrımcılık yapılmaktadır. Süresiz kontratlı çalışanların hizmet muhtaçlığı kalmaması durumunda kurum tarafından kontratının feshi kelam konusu olabileceği için ne yazık ki iş garantileri yoktur. Hatta bu mevzuyla ait çok acı bir örnek var. Eşlerin ikisi de farklı kentlerde kontratlı işçi olarak vazife yapan iki arkadaşımız var. Bu arkadaşımız kısa mühlet evvel doğum yapıyor ve çocuğunu misyonlu olduğu Mardin’e götüremiyor ve annesi bakıyor. Eşi de Diyarbakır’da kontratlı olduğu için ne aile birliği korunabiliyor ne de bebeğin bakımı tam yapılabilir. Anne o kadar çaresiz kalıyor ki, sütünü sağarak çocuğuna eczaneden aldığı özel poşetlere koyarak kargo ile göndermeye çalışıyor ancak tabi bozuluyor. Bu üzere o kadar çok çaresiz aile var ki, örnek bitmez.
‘TAYİN HAKKI OLMADIĞI İÇİN TACİZ VE TEHDİT EDİLDİĞİ YERDE ÇALIŞMAYA ZORLANIYOR’
Kontratlı işçilerin yaşadığı hak kayıpları ortasında değerli olanlardan bir tanesi tayin haklarının olmaması. Sanırım en çok zorluk da bu durumdan kaynaklanıyordur. Bu alanda ne üzere mağduriyetler yaşanıyor?
Bir üniversitede süresiz kontratlı olarak misyon yenimahalle escort yapan arkadaşımız ediliyor. Memleketinden binlerce kilometre uzakta yıllardır çalışan arkadaşımız durumu yetkililere bildiriyor; lakin rastgele bir tahlil bulunamıyor. Tahlil de olmayınca arkadaşımız farklı bir vilayette vazife yapmak istiyor ve maalesef mevzuat gereği bu türlü bir şeyin mümkün olamayacağı söyleniyor. Bu arkadaşımız huzursuz olduğu bir ortamda çalışma zorunda bırakılıyor. Yani arkadaşımız can güvenliği olmasa da o vilayette yaşamaya mecbur bırakılıyor. Yeniden farklı bir üniversitede süresiz kontratlı işçi olarak vazife yapan arkadaşlarımızdan eşleri polis, uzman çavuş, vs. olan ve zarurî vazife yeri değişenler tayin, nakil olamadığı için aileleri bölünmektedir. Bu hususta yüzlerce çalışan mağdur olmaktadır.
PANDEMİDEN ETKİLENENLER
Son bir yıldır pandeminin de tesiriyle hayat durma noktasına geldi. Bu durum kontratlı çalışanları nasıl etkiledi?
Bu periyot bilhassa bizler için çok çaresiz, güç ve içinden çıkılmaz dediğimiz kadar dayanılmaz geçiyor. 4B kontratlı işçiler, kent değiştiremedikleri için birçok vakit misyon yaptıkları vilayetlerde tanıdıkları dahi olmayabiliyor. Sorun sıhhat çalışanları korona virüsüne yakalandıklarında kendilerini ailelerinden, çocuklarından izole etmekte zorlandı. En zoru da okulların, kreşlerin kapatıldığı andaki bizlerin durumu. Bu süreçte bakıcı dahi bulamadık. Birden fazla vakit her iki ebeveynin çalıştığı meskenlerde çocukları, meskenlere kamera yerleştirerek meskenlere kilitlemek durumunda dahi kaldık.
‘BİZLERİN KAMU MALİYESİNE EK BİR KÜLFETİ YOK, YALNIZCA STATÜ DEĞİŞİKLİĞİ İSTİYORUZ’
Geçtiğimiz günlerde UYGUN Parti küme toplantısında yaşadığınız meseleleri anlatırken duygulandınız ve konuşmayı yarıda kesmek zorunda kaldınız. Bugün ise Meclis’te yarım kalan konuşmanızı tamamladınız. Son olarak dernek olarak şu ana kadar yürüttüğünüz faaliyetler ve öncelikli talepleriniz nelerdir?
Şu ana kadar kontratlı işçisinin takıma alınması için birçok çalışma yürüttük. Dernek idare şurası olarak, TBMM’de kümesi bulunan AKP, CHP, ÂLÂ Parti ve MHP ile görüşmeler yaparak randevu talep ettik. Birçok parti ile toplumsal medya hesabımız İnstagram üzerinden canlı yayınlar yaptık fakat AK Partili milletvekillerine ulaşamadık. Randevu taleplerimize dönüş yapılmadı. Meclis’te kürsüye çıktığımda yaşadığımız zorluklar nedeniyle çok duygulandım. Meral Akşener, Ramazan’dan sonra tekrar konuşabileceğimi söyledi. Bizim bu güne kadar ki çalışmalarda da taleplerimiz muhakkak: Bizlerin kamu maliyesine ek bir külfeti yok, yalnızca statü değişikliği istiyoruz. Takımımız var, özlük haklarımız yok. Kontratlı olarak çalıştırılan kamu çalışanlarının hayat standardında yükselmeye gidilmeli ve insani hakları iade edilmelidir! Memurluk teminatı memurun şahsına değil, yürüttüğü kamu hizmeti ismine devletin teminatıdır. Bu sorun da TBMM’de ya da Cumhurbaşkanlığı tarafından tahlile kavuşturulmalıdır.