Türkiye’nin tek, dünyanın ise ikinci en büyük pak ve doğal sodyum potansiyeline sahip kapalı havzası olan Acıgöl, kuraklık ve bilinçsiz su tüketimi nedeniyle can çekişiyor. 1970’li yıllardan bu güne 4 kat küçülen Acıgöl’de 500 metre çekilen su ürkütücü bir görüntü ortaya koyuyor.
Türkiye’de sodyum sülfatın yüzde 98’i doğal kaynaklardan, bu ölçünün da yüzde 90’ı Denizli, Afyonkarahisar ve Burdur sonlarında yer alan Acıgölden sağlanıyor. Pak ve doğal sodyum potansiyeliyle dünyada 2’inci sırada yer alan Acıgöl, kapalı havza olmasıyla flamingo, angıt, kılıç, gaga, mahmuzlu kız kuşu üzere 200’e yakın kuş çeşidinin yanı sıra endemik bitkiler ile hayvan cinslerine hayat alanı oluşturuyor.
Tektonik kökenli bir oluşum olan Acıgöl’ün uydu fotoğrafları ise son yıllarda giderek tesirini artıran kuraklık ve bilinçsiz su kullanımının izlerini gözler önüne seriyor. 1970’li yıllarda 160 kilometrekare olan yüzey alanı, 2021 yılında 40 kilometrekarenin altına inen gölün, suların kıyıdan yaklaşık 500 metre çekilmesiyle önemli bir kısmının de büsbütün kuruduğu görülüyor.
Yaklaşık 25 yıldır bölgede incelemeler yapan ve Acıgöl’de her yıl biraz daha barizleşen ürkütücü görüntüyü kayıt altına alan Türkiye Tabiatını Müdafaa Derneği (TTKD) Bilim Danışmanı Dr. Erol Kesici, gölde ortalama su düzeyinin 1 metrenin altına kadar düştüğünü söyledi. Su hacim ve yüzeyinin yüzde 70’ten fazlasını kaybeden Acıgöl’ün Mayıs ayında çok daha güzel durumda olması gerektiğine dikkat çeken Dr. Kesici, bunun tersine gölün çok şiddetli kuraklık ve kuruma dönemi içinde olduğuna vurgu yaptı.
Acıgöl’deki içler acısı tablonun yıllar geçtikte tesirini daha da artırdığına dikkat çeken Dr. Erol Kesici, şöyle konuştu:
“Acıgöl’ün kurumasındaki temel etmenlerin başında, gölden çok formda su alımları gelmektedir. 1970’li yıllarda 160 kilometrekare olan yüzey alanı, 2021 yılında 40 kilometrekarelere kadar düşmüş vaziyettedir. Gölden çok aşırı bir formda su alınmaktadır. Su alımının yanı sıra yaşanan kuraklık, gölü besleyen dere ve çayların üzerine yapılan göletler, göl etrafında bulunan çok haldeki pompaj kuyular, bölgede sulama manasında yırtıcı tarımın yapılması ve salma sulama yerine damlama sulamaya geçilmemesi üzere faaliyetler Acıgöl’ün kurumasına neden olmaktadır. Elbette sodyum fosfat üretiminin de bu hususta tesirleri bulunmaktadır fakat tek başına sodyum fosfat üretiminde kullanılan yahut buharlaştırılan suyun temel neden değildir. Asıl sebep göldeki su bütçesinin yıllara nazaran korunamamasıdır, yağışların giderek azalmasıdır. Sonuç olarak ortaya çıkan bu tablonun asıl nedeni göldeki su bütçesinin dengelenemeyişidir.”