“Yıl 20XX. Dünya, global kapitalizm elinde can çekişmektedir… İşçiler üç kuruş için her yerde, dur durak bilmeden ter döker. Birçok, yalnızca geçimini sağlamak için birden fazla işte çalışır. Lakin ne kadar güçlü çalışırlarsa çalışsınlar, özgür olmak için asla kâfi olmayacaktır. Üretim araçlarına sahip olmayanlar, gerçek özgürlüğü asla tadamayacaklar. Zenginler medyanın sahibi. Zenginler siyasi sistemin sahibi. Zenginler tüm sermayenin sahibi. Halk barışçıl bir halde protesto etti, lakin şiddetle karşılaştılar. Hayat üslubu olarak bir şeylere sahip olanlar, yaşama sahip olmak için çalışanları yönetirler. Fakat tüm bunlar değişmek üzere… ”
Pixel Pushers Union 512 tarafından geliştirilen ve Means’in yayınladığı Tonight We Riot oyunu, işte üstteki tabirlerle başlıyor. Bağımsız oyunların sayısı her geçen gün artarken, oyuncular geride bıraktığımız 1 Mayıs günü bir yenisini tanıma fırsatı buldu. Aslında 2020 1 Mayısı’nda yayınlanan Tonight We Riot, 1. yıldönümü münasebetiyle kullanıcılara oyunu neredeyse bedavaya indirme fırsatı sundu… Böylelikle yine gündem oldu. Kapitalist bir distopyada personel sınıfının daha adil bir gelecek için örgütlenip çabaya girişmesini bahis edinen oyun, pek çok açıdan üzerine konuşmaya bedel.
‘TEK DEVLET, TEK MİLLET, TEK LİDER’
Üstte belirttiğimiz geliştirici ve yayıncının patronsuz kuruluşlar olduğunun altını çizerek kelama başlayabiliriz. Biçime gelecek olursak Beat ’em up cinsindeki bu oyun eski konsol oyunlarını andıran görselleriyle bilhassa piksel severlerin ilgisini çekecek grafiklere sahip. Ama işlediği mevzunun eskidiğini söylemek yanlış olacaktır. Öykü epey aktüel denilebilecek bir kapitalist distopyada geçiyor. Zenginlerin seçimleri, medyayı ve işçilerin hayatlarını denetim ettiği bir dünyada çalışanların karşısında iki seçenek kalıyor: Kabullenmek ya da daha düzgün bir sistem için savaşmak. Çalışanlar -ve onları yönlendiren oyuncu- seçimini ikincisinden yana yaparak oyunun öznesi haline geliyor.
Oyunda bu sınıf savaşı “Tek devlet, tek millet, tek lider” sloganını kullanan ve burjuvaziyi temsil eden WhippleCo şirketinin başındaki ‘kötü karakter’ yönetici Chet Whippleton’a* karşı savaşla beden buluyor. Ama oyunun en hoş yanı bunu çiğ bir halde yapmıyor oluşu. Nasıl mı? Örneğin kolluk güçleri, faşistler ve çevresel felaketten ötürü ortaya çıkan mutantlar üzere düşmanlarla temsil edilen ismi sanı belirli bir tek adama karşı savaşmanıza rağmen, siz fabrikalarda örgütlendikçe büyüyen bir kitlesiniz. İsminiz yok, yalnızca bir kızıl bayrağınız var. Oynadığınız karakter öldüğü vakit ise elinizdeki bayrağı kitleniz içerisindeki bir diğeri alıyor ve böylelikle durmadan ‘lider’ değişiyor.
‘THE DAILY DALKAVUK’
İçinde bulunduğunuz kent, adacıklardan oluşan mahallelere bölünmüş durumda. Kıssa fabrika mahallesindeki şovlarla başlıyor. Kolluk güçlerini yendikten sonra bu adacık özgürleşiyor ve sıradaki adalara yanlışsız ilerliyorsunuz. Olağan işçilerin kimlerden oluştuğu da öbür bir ayrıntı. Yalnızca fabrika emekçilerinden bahsetmiyoruz, bulunduğunuz adacığa nazaran tersane personelleri, fabrika/sanayi personelleri, hizmet dalı çalışanları… her yakadan işçiyi gayretinize katmanız gerekiyor.
Her kısımda kıssaya paralel bir formda günlük yayınlanan gazete manşetleri de karşınıza çıkıyor. Yandaş medyayı temsil eden bu yayınların isimleri ise bazen hayli manidar olabiliyor: “The Daily Dalkavuk (Bootlicker)” üzere… Çalışanlar varlıklı mahalleleri geride bırakıp WhippleCo plazasının kapısına dayandığı vakit ise burjuva çıkarlarını temsil eden bir gazetenin telaştan “Hepsini öldürün” manşetini yılık yamuk bir formda atmış oluşu da diğer bir ayrıntı.
‘İSYAN KÖPEĞİ’ LOUKANİKOS
Tonight We Riot’u oynarken tanıdık bir sima ile karşılaşıyoruz. Yunanistan’daki şovların sembol ismi Loukanikos, namı öbür ‘isyan köpeği’ bu oyunda yer yer emekçilerin yanında uğraşa katılıyor. Hem de Yunanca konuşarak! Ülkede 2008 yılında başlayan hareketlerden hayatını yitirdiği 2014 yılına kadar daima en ön safta hareketçilerle birlikte çaba eden Loukanikos 10 yıllık hayatına pek çok hareket sığdırmıştı. Bugün İspanya’nın başşehri Madrid’de Loukanikos’a ithafen açılmış bir bar dahi vardır.
Oyunda sokaklarını çaba ile arşınladığınız kentin mahallelerinden biraz daha kelam etmek gerekirse dekorasyonu konuşmak gerekiyor. Örneğin fabrika mahallesine hayli hoş ve gerçekçi bir formda çalışanların kullandığı kimi dükkanlarla süslenmiş: Tefeciler, inhisar bayiler, küçük bakkallar ve fakir işçi konutları… Buna rağmen üst sınıfların yaşadığı mahalleler bisiklet yolları ile farkını ortaya koyuyor.
İşçilerin hak uğraşı alevlendikçe vahşileşen Whippleton ise ne yapıp edip kaçmayı başaran biri. Bu sırada yaşanan her hadiseyi bir formda kâra çevirmeyi de es geçmiyor. Mesela şirketine ilişkin tershanede çalışma şartları makûs, liman harabeye mi dönmüş durumda? Çabucak bu ‘rustik’ yerleşim ‘nostaljik’ bir biçimde pazarlanıyor. Ya da kimyasal sızıntılarından ötürü dev bir yengeç mi mutasyona uğradı? Whippleton derhal bu dev canlının etinden edeceği kârı düşünüp deniz eserleri kesimine giriş yapıyor.
HER ŞEYİ YARATANLARIN DÜNYASI
Whippleton’un kaçışı plazasının terasında işçiler tarafından kıstırılana kadar sürüyor. “Ben bu koskoca imparatorluğu yarattım, kolay bırakır mıyım hiç? Siz ne yaratmışsınız?” sorusuna emekçiler “Her şeyi!” cevabını veriyor ve Whippleton’un temsil ettiği burjuvazi yatlara atlayıp kaçıyor. Lakin oyun bir açık kapı ile sona eriyor: “Dünyanın geri kalanı buna müsaade verecek mi?” Öyküyü tamamladıktan sonra ‘Sürekli Devrim’ modunda yarattığınız sistemi karşı akınlara karşı olabildiğince savunabiliyorsunuz…
Tonight We Riot’u oynayan bazıları bu oyunun ‘vandalizm’den ibaret olduğunu düşünecektir. Evet, kucağınızdaki taşlarla çeşitli sınıf düşmanlarınızla çatışan işçi kitlesinin önderisiniz ve evet, ortada otomobiller da havaya uçuyor. Lakin nitekim olay bu kadar kolay mi? Aslında bu sorunun karşılığı oyunun kıssasında ve işlediği temada gizli. Oyunun sonunda işçiler galip geldikten sonra temel maksadın yıkım değil, imal -ama daima beraberce, adilce bir ‘yapım’ olduğu anlaşılıyor..
Meclisler ile gerçek manada demokratik bir toplum yapısı kuruluyor, kâr hırsına alet olmamış bir üretim idaresi benimseniyor ve böylelikle daha verimli bir süreç işletiliyor, çalışma şartları insanca tekrar düzenleniyor… Praksis’in ‘Bazen’ müziğinin finalinde geçen “Bu dünya olmamış hiç, yıkıp yapmalı baştan” dizeleri ile özetleyebileceğimiz bir öykü bu. Kim ne derse desin Tonight We Riot’da asıl şiddetin taş sopa değil; kapitalizm, kâr hırsı ve sınıf savaşının ta kendisi olduğu çok hoş açıklanıyor.