DİYARBAKIR – Sedat Peker 7’inci görüntüsünde 1990’lı yılların faili meçhul cinayetleri ve Kürt iş beşerlerine suikastlere değinerek, ‘derin devlet’in işlediği hatalara ait savlarda bulunması üzerine Diyarbakır Barosu Cumhuriyet Başsavcılığına ihbar/şikayet dilekçesi verdi.
Diyarbakır Barosu’nun verdiği dilekçenin konusu şu halde açıklandı: “Sedat PEKER isimli şahsın Youtube isimli web sitesinde, https://www.youtube.com/watch?v=7ivcvcWmOPI link kapsamında yapılan konuşma içerikleri gözetilerek, 1990’lı yıllarda başta Diyarbakır olmak üzere Türkiye’nin çeşitli kentlerinde yaşanan cinayetlere ait şüphelilerin tespiti ile haklarında aktif soruşturma/ların yürütülmesi taleplidir.”
‘MGK KARARI TEMİN EDİLSİN’
Ankara JİTEM Davası, JİTEM Ana Dava, Musa Anterin Öldürülmesi, Kulp Davası, Kızıltepe JİTEM Davası ve Dargeçit JİTEM belgesi ile ilgili bilgilerin paylaşıldığı dilekçenin sonuç ve istek kısmında şunlar yer aldı:
* Sedat Peker isimli şahsın beyanları gözetilerek soruşturma başlatılması,
* Derdest faili meçhul soruşturma belgelerinde, konuşma içerikleri ve Mehmet AĞAR, Korkut EKEN başta olmak üzere ilgili şahısların kuşkulu sıfatıyla beyanlarının alınması,
* Takipsizlik kararı verilen faili meçhul sorutşurma evraklarının 5271 sayılı yasanın 172/2. Hususu yeterince Sedat PEKER isimli şahsın bilgi ve görgüye dayalı beyanı gözetilerek, kâfi kuşkunun mevcudiyeti ile tekrar soruşturmaların başlatılması,
* Konuşma içeriği gözetilerek, ilgili Ulusal Güvenlik Şurası kararının temini,
* Soruşturmanın aktif bir biçimde yürütülerek, ilgili şüphelilerinin cezalandırılması emeliyle acil bir halde yargısal faaliyetlerin yürütülmesi talep olunur.
‘FAİLİ MUHAKKAK YARGILAMALAR’
Diyarbakır Barosu’nun dilekçesinde, “Faili Muhakkak Kimi Yargılamaların Safahati” kısmında davaların detaylarına yer verildi.
ANKARA JİTEM DAVASI: 1993-96 yılları ortasında Ankara’da Altındağ Nüfus Müdürü Abdülmecit Baskın’ın da bulunduğu zorla kaybedilen yahut yasadışı keyfi infaz edilen 19 bireye ait birinci soruşturma 2011 yılında başlatıldı. 20 Eylül 2013 tarihinde zamanaşımı riskinden ötürü Abdülmecit Baskın cinayetiyle ilgili iddianame düzenlenirken, 19 Aralık 2013 tarihinde düzenlenen yeni iddianameyle Namık Erdoğan, Metin Vural, Recep Kuzucu, Behçet Cantürk, Savaş Buldan, Haci Karay, Adnan Yıldırım, İsmail Karaalioğlu, Yusuf Ekinci, Ömer Lutfi Topal, Hikmet Babataş, Medet Serhat, Feyzi Aslan, Lazem Esmaeılı, Asker Smıtko, Tarık Ümit, Salih Aslan ve Faik Candan cinayetleri de yargılamaya dahil edilmiştir. Sanıklar Mehmet Ağar, İbrahim Şahin, Korkut Eken, Ayhan Çarkın, Ayhan Akça, Ziya Bandırmalıoğlu, Ercan Ersoy, Ahmet Demirel, Ayhan Özkan, Seyfettin Lap, Enver Ulu, Uğur Şahin, Alper Tekdemir, Yusuf Yüksel, Abbas Semih Sueri, Lokman Külünk, Mahmut Yıldırım, Nurettin İnanç, Muhsin Korman’ın “cürüm işlemek için oluşturulan silahlı teşekkülün faaliyeti kapsamında insan öldürmek” hatalarından yargılandığı dava Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde derdesttir.
JİTEM ANA DAVA, MUSA ANTER’İN ÖLDÜRÜLMESİ: 1999 yılında düzenlenen iddianamelerle yargılanan 11 sanıklı ve 2005 tarihli iddianameyle yargılanan 5 sanıklı davaların 2010 yılında birleşmesiyle, süren dava JİTEM Ana Davası olarak anılmaya başlanmıştır. Gazeteci müellif Musa Anter’in 20 Eylül 1992’de öldürülmesiyle ilgili, eski JİTEM tetikçisi Abdülkadir Aygan’ın fail olarak işaret ettiği Hamit Yıldırım 29 Haziran 2012’de gözaltına alındı. Yıldırım’ın 2 Temmuz 2012’de tutuklanmasıyla dava zamanaşımından kurtulmuştur. Lokal mahkeme tarafından yargılamaya devam olunmaktadır.
KULP DAVASI: 8 Ekim-25 Ekim 1993 tarihleri ortasında Diyarbakır’ın Kulp ilçesinin dağınık mezralardan oluşan (Gurnik, Mezire, Pireş, Kepir ve Şuşan) Alaca köyü ve Muş’a bağlı Kayalısü köyü (Licik mezrası) civarında General Yavuz Ertürk komutasındaki Bolu Tugayı tarafından yürütülen askeri operasyonlarda gözaltına alınan 11 bireyden bir daha haber alınamamıştır. 5 Kasım 2004’te zorla kaybedilen 11 bireye ilişkin toplu mezar bulunmuştur. 11 Ekim 2013 tarihinde bahisle ilgili düzenlenen iddianamede Bolu 2. Komando Tugay Kumandanı emekli Tuğgeneral Yavuz Ertürk’ün “birden fazla kişiyi birebir sebeple öldürmek, halkı isyana ve birbirini öldürmeye teşvik, cürüm işlemek üzere teşekkül oluşturmak” kabahatlerinden yargılanması talep edilmiştir. Mahallî mahkeme tarafından, sanık Yavuz Ertürk hakkındaki “cürüm işlemek için teşekkül oluşturmak” kabahatine bağlı kamu davasının zamanaşımından düşmesine; Ertürk’ün 11 kişiyi taammüden öldürmeye azmettirmek ve halkı isyana teşvik hatalarından ise farklı başka beraatine karar verilmiştir.
KIZILTEPE JİTEM DAVASI: Mardin’in Kızıltepe ilçesinde 1992-1996 yılları ortasında 22 kişinin yasadışı keyfi infaz edilmesi yahut zorla kaybedilmesine* ait emekli Albay Hasan Atilla Uğur, periyodun Diyarbakır Vilayet Jandarma Kumandanı Albay Eşref Hatipoğlu, Jandarma Komando Bölük Kumandanı Ahmet Boncuk, Başçavuş Ünal Alkan ve köy korucuları Abdurrahman Kurğa, Mehmet Emin Kurğa, Ramazan Çetin, Mehmet Salih Kılınçaslan ile İsmet Kandemir hakkında “silahlı örgüt kurmak yahut yönetmek, silahlı örgüte üye olmak ve tasarlayarak öldürmek” kabahatlerinden 2014 yılında dava açılmıştır. Mahallî mahkeme tarafından, Sanıklar Abdurrahman Kurğa Mehmet Emin Kurğa, Ahmet Boncuk, Ünal Alkan, İsmet Kandemir, Mehmet Salih Kılınçaslan, Ramazan Çetin ve Hasan Atilla Uğur hakkında; Nurettin Yalçınkaya ve Abdulvahap Ateş’e yönelik tasarlayarak öldürme cürmünden, hatanın ögeleri oluşmaması nedeniyle beraatine karar verilmiştir.
DARGEÇİT JİTEM BELGESİ: Mardin’in Dargeçit ilçesinde 29 Ekim 1995 ile 08 Mart 1996 tarihleri ortasında biri uzman çavuş üçü çocuk, sekiz kişinin* zorla kaybedilmesiyle ilgili yürütülen soruşturmada 30 Ekim 2014 tarihinde birinci iddianame hazırlandı. İddianamede devrin Mardin Jandarma Komando Tabur Kumandanı Hurşit İmren, Dargeçit İlçe Jandarma Kumandanı Mehmet Tire, Dargeçit Merkez Jandarma Karakol Kumandanı Mahmut Yılmaz, Karakol Kumandanı Yardımcısı Haydar Topçam ve Uzman Çavuş Kerim Şahin’in “taammüden öldürme” kabahatinden yargılanmaları istendi. Lakin soruşturma evrakında kuşkulu olarak isimleri geçen, birden fazla korucu 16 kişi hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verildi ve Hikmet Kaya’nın zorla kaybedilmesi evraka dahil edilmedi. İHD Mardin Şubesi’nin bu karara itirazını kısmen kabul eden Midyat Sulh Ceza Mahkemesi, kayıp Hikmet Kaya ismine yapılan başvuruyu kanıt yetersizliğinden ötürü reddetmekle bir arada, takipsizlik kararı verilen şüpheliler hakkında ek iddianame hazırlanması talebini kabul etti. Hazırlanan ikinci bir iddianameyle Faruk Çatak, Mahmut Ayaz, Naif Çelik, Ramazan Savcı, Kemal Kaya, Mehmet Acar, Faik Acar, Hüseyin Altunışık, Mehmet Emin Çelik, Sadık Çelik, Fethullah Çelik, Osman Demir, Bahattin Ergel davaya dahil edildi. Dava şimdi başlamadan “güvenlik gerekçesiyle” Adıyaman Ağır Ceza Mahkemesi’ne nakledildi. Adıyaman Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki yargılama derdesttir.
İNSANLIĞA KARŞI HATALAR
Diyarbakır Barosu’nun dilekçesinde şu sözler yer aldı:
“Uluslararası hukuk bağlamında da bedellendirilen insanlığa karşı işlenmiş hata TCK m.77’ de düzenlenmiştir. Tekrar kanunda uluslar ortası bir cürüm olan insanlığa karşı kabahatlerde zamanaşımının işlemeyeceğini belirten açık karar vardır. İnsanlığa karşı işlenmiş hataların düzenlendiği 5237 sayılı TCK kanunu 2005 yılında yürürlüğe girmiştir.
Yasallık prensibi, kanunların geriye yürütülmesini yasaklar. Yasallık unsuru, 1948’de Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunca kabul edilen İnsan Hakları Kozmik Bildirgesi’nde de hiç kimsenin işlendiği sırada ulusal ya da milletlerarası hukuka nazaran hata oluşturmayan bir fiilden ötürü yargılanamayacağı belirtilerek memleketler arası muhafaza altına alınmıştır. Ayrıyeten 1950 yılında kabul edilen Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin (AİHS) 7. Maddesi’nde de bu karar yer almaktadır. 1982 Türkiye Anayasası’nın 38/1. Unsuru de TCK’ da yer alan bu muhafazaya Anayasal boyutunu kazandırır. Türkiye’nin de taraf olduğu İnsan Hakları Kozmik Bildirgesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne nazaran işlendiği sırada milletlerarası hukuk tarafından kabahat kabul edilen hareketlerin, işlendikleri sırada iç hukukta yer almasalar dahi geriye dönük olarak cezalandırılması yasallık prensibine alışılmamış değildir. İnsanlığa karşı işlenmiş bir cürümden ötürü geriye dönük olarak yapılan yargılamalarda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) geriye yürümezlik prensibinin yer aldığı AİHS 7. Hususun ihlal edilmediğine dair uzun yıllardır pek çok karar verdi ve vermeye de devam etmektedir. (Okkalı/Türkiye davası)
Sedat PEKER isimli şahsın beyanlarında belirttiği üzere, Mehmet AĞAR, Korkut EKEN ve başka ilgili kuşkulu şahıslar tarafından, devlet içerisinde örgütlenen yapı yahut oluşum içerisinde siyasal, felsefi, ırki yahut dini saiklerle toplumun bir kesitine karşı bir plan doğrultusunda sistemli olarak işlenmesi, insanlığa karşı kabahat oluşturmaktadır. Savcılığınızca, kelam konusu beyan içerikleri incelenerek, faili meçhul cinayetler yürütülen soruşturmalar yahut iş bu ihbar dilekçeine istinaden açılması gereken soruşturma kapsamında konuşma içeriğinde geçen şahısların kuşkulu sıfatıyla sözlerin alınması, bahse bahis MGK kararının istenilmesi ve kanıtların toplanması gerekmektedir.
Her ne kadar kimi soruşturma evraklarında takipsizlik kararı verilmiş ise de, gerek insanlığa karşı cürüm kapsamında zamanaşımının bulunmaması gerekse, 5271 sayılı CMK’nın 172/2. Unsuru mucibince, kâfi kuşkunun mevcudiyeti gözetilerek soruşturmaların yine açılması gerekir. Sedat PEKER isimli şahsın görgüye dayalı, yapı içerisinde faaliyet yürüttüğünü belirten ve faili meçhul cinayetlere dair bilgiye dayalı anlatımları incelendiğinde, MGK kararıyla devlet içerisinde yapının oluşumunun mevcut olduğu ve faili belirli cinayetlerin bu yapının kararı doğrultusunda işlendiği açık olup kâfi kuşku hususu gerçekleştiğinden soruşturmalar yine başlatılarak faal bir halde yürütülmelidir.
1982 Anayasasının 90. hususu ile 12 Eylül periyodunda yürürlükte olan 1961 Anayasası’nın 65. unsuru kararlarına nazaran, milletlerarası kontratların Türkiye Cumhuriyeti açısından kanun kararında ve bağlayıcıdır. Bununla birlikte, kanun ile metoduna uygun bir halde kabul edilmiş milletlerarası kontrat ortasında ihtilaf çıkması durumunda, kontrat kararlarının uygulanacağı belirtilmiştir. AİHS (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi) 1954’de kabul edilmiş ve yürürlüğe girmiştir. Bununla birlikte, Türkiye AİHS’nin kontrol sürecine ferdî müracaat hakkını 1987’de ve AİHM’nin zarurî yargı yetkisini 1990’da kabul etmiştir. 1954 yılında AİHS’nin kabul edilmesi ile birlikte, iç hukukun kontrata uygun bir biçimde revize edilmesi ve karşıtlıklarda kontrat kararlarının uygulanması gerekmektedir.
AHİS unsur 2. de düzenlenen hayat hakkını unsur.3 te düzenlenen azap yasağını ihlal edilerek ağır insan hakları ihlali olan insanlığa karşı işlenmiş kabahatin sorumluları devletin tipik hale gelmiş olan cezasızlık siyaseti ile hatalılar, zamanaşımı ya da sembolik olarak verilen mahpus cezaları ile cezalandırılmamaktadır. Türkiye tarihinde cezasızlık siyaseti yapısal bir olgu haline gelmiştir. Dersim katliamı, Maraş Katliamı, 6–7 Eylül olayları, faili meçhul cinayetler, Diyarbakır Cezaevi başta olmak üzere cezaevlerinde yaşanan katliamlarda işlenen cürümlerde Türkiye nin cezasızlık siyasetinin bir sonucu olarak faili muhakkak lakin yargı muafiyeti nedeniyle şüphelilerin yargılanmasının önüne geçilmiştir. Ayrıyeten Mardin’in Kızıltepe ilçesinde 12 yaşındaki Uğur Kaymaz’ın 13 kurşunla öldürülmesi olayında Uğur Kaymaz’ı vuran polislerin yasal müdafaadan yararlanıp beraat etmesi, yeniden Siirt’te otobüs durağında beklediği sırada Abdullah Aydan’ın, astsubayın silahından çıkan kurşunla vefatı bölgesel şartlar formunda münasebet gösterilerek cezasız bırakılması tekrar Muğla’da meydana gelen bir olayda Şerzan Kurt isimli öğrencinin öldürüldüğü olayda polis olan sanığın evvel müebbetle yargılanması cezası 20 yıla indirilmesi ve en son indirim yapılarak 8 yıl mahpus cezasına düşürülmesi ve tahliye edilmesine karar verilmesi cezasızlık siyasetini gözler önüne sermektedir. Yeniden 29 Aralık 2011 yılında Uludere’de 34 insanın öldürüldüğü olayda, takipsizlik kararıyla, hatalıların cezalandırılması için yargısal faaliyette bulunmaktan kaçınılmaktadır. Haklarında sayısız cinayet ve gibisi suçlama yapılan Susurluk davası sanıkları, tutuksuz olarak yargılandıkları onu aşkın davanın tamamına yakınından, zamanaşımı, beraat üzere kararlarla aklanırken, mahkûmiyetle sonuçlanan ana davada ikisi 6 yıl, başkaları 4 yıl mahpus cezasına mahkûm edilmişlerdir.
‘ETKİLİ SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA YAPILMADI’
Bütün bu izahatlarımız kapsamında kamuoyuna yansıdığı üzere son 30 yıl içerisinde yaşanan bu zorla alıkoyma ve kaybettirme hareketleri, her iktidar devrinde gündeme gelmiş ise de maalesef tesirli bir soruşturma ve kovuşturmaya husus edilmemiştir. Bu sebeple kamuoyuna yansıyan yeni bilgiler ışığında bu karanlık periyodun bütün istikametleri süratli ve faal bir biçimde soruşturularak failerin cezalandırılması toplumda yargıya olan inancı artıracak ve ülkede hukuk güvenliği açısından oluşan aksi algıyı da kıracaktır.” (DUVAR)