Organize kabahat örgütü liderliğinden hükümlü Sedat Peker’in görüntülerinin gördüğü ilgiyi kıymetlendiren Doç. Dr. Esra Arsan bu durumun üç nedenden kaynaklandığını belirtti. Arsan, Üniversal gazetesinden Serpil İlgün’e yaptığı açıklamada, “Sedat Peker’in uzun müddettir devam eden Youtube yayınları ve öbür faal toplumsal medya hesapları düşünülürse, ya dijital ayak izlerini ustalıkla saklıyor ya da birileri kendisini bulmak istemiyor” dedi.
Arsan’ın değerlendirmelerden bir kısım şöyle:
Siyaset-medya-mafya ilgisi toplumsal medya üzerinden skandala dönüştü. Öncelikle mafya-sosyal medya ilgisini konuşalım.
Husus Sedat Peker’in görüntüleri olunca, “alem Youtuber olmuş” demek geliyor içimden. (Gülüyor)
Toplumsal medyanın mafya tarafından bu kadar ustalıkla kullanılması alışıldık bir şey mi?
Bu çok yaygın. Güney Amerika’da ve İtalya’da uyuşturucu kartelleri toplumsal medyayı geniş kitlelere ulaşmak için kullanıyor. Bilhassa TikTok ve Snapchat, narco kültürünü cürüm ve şiddet kültürünü yaymak için kullandıkları mecralar. Mafya bu platformlardan yeni elemanlar da devşiriyor. Ayrıyeten yasadışı ticaret ve fuhuş için toplumsal medya kullanımı çok yaygın. Uyuşturucu satışında Instagram birinci, Facebook ikinci sırada deniyor. Mafya işverenleri kendi yasal markalarını güçlendirmek için de toplumsal medyayı kullanıyorlar. Yasadışı işlerini yasalmış üzere gösterdikleri paravan işleri var, mesela şarap bağları, medya şirketleri, kumarhaneler üzere. Bunların reklamını yapıyorlar toplumsal medyada.
Lakin toplumsal medya, kullandıkça dijital ayak izi bırakılan bir mecra. Şayet netteki ayak izlerinizi gizlemezseniz, güvenlik güçleri kolaylıkla yerinizi tespit edebilir. Gerçekten, son yıllarda birkaç medya baronu bu biçimde toplumsal medya hesapları üzerinden yakalandı. 2020’de Colombia’da Diego Optra, Instagram hesabı takip edilerek yakalandı. Yeniden bu sene Mart ayında Dominic’te bir İtalyan mafya babası Youtube’a yüklediği bir yemek tanımı görüntüsündeki ayak izleri takip edilerek yakalandı. Sedat Peker’in uzun müddettir devam eden Youtube yayınları ve öteki faal toplumsal medya hesapları düşünülürse, ya dijital ayak izlerini ustalıkla saklıyor ya da birileri kendisini bulmak istemiyor.
Görüntülerin izlenme oranının 40 milyonu aştığı tabir edilen Sedat Peker ifşaatları sizce neden bu kadar geniş ilgi gördü?
Üç nedenle: Birincisi, Sedat Peker’in ifşaatları bir küme izleyicide mafya-siyaset-medya üçgeninde halkın tahayyülünde var olan paradigmayı yıktı. Gerçi, ülkede az çok bütün kurumların artık kirlenebileceği kadar kirlendiğine ait bir algı vardı. Ancak Türkiye’nin en karanlık faili meçhul cinayetlerinin, uyuşturucu kaçakçılığının, mafya ile kirli ilgilerin şahsen bu ülkenin askeri, polisi, eski ve yeni bakanı, hatta eski başbakanının oğlu tarafından gerçekleştirilmiş olduğu tezi tokat üzere indi. Toplumda büyük bir çoğunluk hâlâ “kutsal devlet cürüm işlemez” mantığıyla olaylara bakıyor. Devlet gazeteci öldürmez. Devlet pak Kürt çocuklarını sokak ortasında alnından vurarak öldürmez. Halbuki Sedat Peker diyor ki, “Uğur Mumcu öldürüldükten sonra onun meskenine birinci giden kişi Mehmet Ağar; katil daima birinci gelen olur.” Şok tesiri. Tekrar emsal bir halde Korkut Eken ve Mehmet Ağar tarafından Kıbrıslı gazeteci Kutlu Adalı cinayetinin tetikçi olarak birinci evvel kendisine teklif edildiğini, fakat “işi” oburlarının “hallettiği”ni sav ediyor. İnsanların kanı donuyor. Bu tezleri Peker’in kardeşi Atilla Peker de şahit olarak doğruluyor ve bunlar derin devlete ait Susurluk skandalından sonra gördüğümüz en yakıcı açıklamalar. Geniş bir kesim bu açıklamaları şaşkınlıkla ve dehşetle izliyor.
İkincisi, acımasız dünya sendromuyla medyadan yayılan şiddet manzaralarını izleyen ve dehşetleriyle güvensizliklerini pekiştiren kitle. Gerbner’in acımasız dünya sendromu niyetine nazaran, medyadan yayılan şiddet, cürüm paranoyasını arttırır. Bilhassa ekranda izlenen şiddet içerikleri, insanların dış dünyaya olan inancını sarsar ve bir kaygı sarmalına sokar. Sedat Peker de bu görüntülerde tekinsiz, inançsız, dehşet ve şiddet dolu bir dünyaya kapı açıyor. Üstelik bu bir dizi sinema değil, gerçek dünya. Artık alışılmış pandemi nedeniyle hastalık endişesiyle meskenlerinde kapalı kalmış milyonlarca insan var. Kurtlar Vadisi, Çukur üzere dizilerle kurgusal şiddeti izleyerek dolmuş olan bu kitle, Peker’in açıklamalarıyla dizilerdeki şiddet sarmalının aslında gerçek olduğu hissiyle bir kere daha paranoyaya kapılıyor. Bu küme, sokağa çıkmadıkça ve olaylara sessiz kaldıkça kendilerine bir ziyan gelmeyeceğini düşünerek daha da içe kapanıyor. Nitekim de içinde yaşadığımız çağ bir dehşet çağı ve kaygı bir siyaset olarak üretilen, toplumsal nizamı sağlamak için sistematik olarak medya aracılığıyla pompalanan bir şey. Görüntüleri izlerken mesela Peker’in biz barış akademisyenlerine söylediği “kanınızla duş alacağız” kelamlarının de bir politik ileti, bir kaygı üretme tekniği, AKP’ye yaranmak için bilhassa planlanmış bir telaffuz olduğunu anlıyoruz.
Üçüncüsü, Türkiye’de işlenen tüm faili meçhul cinayetlerde derin devletin, siyasalların, polis ve askerin rolünü bilen, bunu yıllardır yılmadan ispatlamaya çalışan, sorumluluk sahibi beşerler. Ve olağan bu cinayetlere kurban gidenlerin yakınları. Bunlar siyasetçi, gazeteci, hukukçu, kayıp yakını, sivil toplum örgütü çalışanı yahut barış akademisyenleri üzere yıllardır hakikati ve adaleti arayan beşerler. Bu küme da, bu şerden bir hayır çıkar mı, sanki namuslu bir savcı çıkıp da bu savlardan bir soruşturma belgesi açar mı diye umutlanıyor.
SÖYLEŞİNİN TAMAMI