Cihan Başakçıoğlu
İZMİR – Brezilya Donanması’na ilişkin ‘NAe São Paulo’ isimli uçak gemisinin gövdesi, açık artırmayla Türkiye’deki gemi söküm tersanesi SÖK Denizcilik ve Tic. A.Ş.’yi temsilen açık artırmaya katılan Rio de Janeiro şirketi Cormack Maritima tarafından satın alındı. Cormack Maritima Müdürü Jorge Cormack, 21 yıllık hizmetinin akabinde hizmet dışı bırakılan geminin mayıs-haziran ayları ortasında sökülmek üzere İzmir Aliağa’ya gönderileceğini açıkladı. Daha evvel de yansılara neden olan Aliağa’daki gemi söküm faaliyetlerine böylece bir yenisi daha eklenirken, uçak gemisinin içerisinde 600 ton asbest barındırdığı tez ediliyor.
‘NAe São Paulo’nun kardeş gemisi olan Clamenceau’nun da yıllar evvel Hindistan’da söküldüğü ve etraf aktivistlerinin geminin sökümü ile ilgili Fransa’da önemli yansılar gösterdikleri öğrenildi. Geminin bu nedenle SÖK A.Ş.’ye satıldığı da savlar ortasında. Resmi makamlardan ise şimdi bir açıklama yapılmadı.
ASUD: BREZİLYA’NIN BAŞINDAN ATTIĞI BELA ALİAĞA’YA GELİYOR
Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD) ise toplumsal medya hesapları üzerinden yaptığı açıklamada, “Brezilya’nın başından attığı bela Aliağa’ya geliyor! Türkiye asbest ve radyoaktif unsur çöplüğü değildir! Asbest ve toksik husus yüklü Sao Paulo gemisi yolda!” tabirlerini kullandı.
‘BİZLERİ ÖNEMLİ BOYUTTA ENDİŞELENDİRMEKTEDİR’
Ege Etraf ve Kültür Platformu (EGEÇEP) Eşsözcüsü Ali Osman Karababa, Türkiye’nin gemi sökümü ve buna bağlı hurda demir işleyen fabrikalar üzere çevreyi ve havayı ağır biçimde kirleten teknolojilere mesken sahipliği yapmasının kabul edilemez olduğunu vurguladı. Anayasa’da halkın sağlıklı bir etrafta yaşama hakkının yer aldığına dikkat çeken Karababa, “Hükümetin var olan kirli teknolojileri süreç içinde süratle azaltıp sağlıklı bir etrafta yaşanabilmesi için üzerine düşen Anayasal sorumluluklarını yerine getirmesi beklenirken, daima olarak bunun zıddının yapıldığını görmek bizleri çok önemli boyutta endişelendirmektedir” dedi.
‘YENİ GEMİ GELDİKÇE ATIK ÖLÇÜSÜ ARTMAYA DEVAM EDECEK’
Dünyada çok az sayıda ülkede bulunan gemi söküm tesislerinden birisinin Aliağa’da olduğunu söyleyen Karababa, yıllardır yörede yaşayan insanların ve ekoloji örgütlerinin buna karşı birlikte uğraş ettiklerini hatırlattı. Gemi söküm tesislerinden gelen hurda demiri işleyen kirli teknolojili demir çelik fabrikaları ve bu fabrikalardan çıkan milyonlarca ton ekotoksikolojik atıkların depolandığı cüruf depolama alanlarına da dikkat çeken Karababa, “Ekotoksikolojik atıklar suyla temas ettiğinde içeriğindeki toksik kimyasallar özgürleşerek tabiata dağılabilir hale gelir ve toprağı, suyu kirletir. İşte bu atık tipinden milyonlarca ton Foça Ilıpınar yakınlarında ormanlık alanın kıyısında, tarım alanlarına komşu bir pozisyonda depolanmış durumda. Ülkemize yeni gemiler sökülmeye geldiği sürece de bu atık ölçüsü artmaya devam edecek” diye konuştu.
‘ÜLKEMİZDE YAPILAN DENETİMLER İLE DIŞ KAYNAKLARDAN ALINAN BİLGİLER ORTASINDAKİ ASBEST ÖLÇÜSÜ FARKLI”
Gelen gemilerin kıymetli bir kısmında önemli ölçüde asbest bulunduğunun altını çizen Karababa, bu asbestin ölçüsü konusunda ise çoklukla kuşkulu bildirimler kelam konusu olduğunu olduğunu söz etti. Karababa, “Ülkemiz sularına girdikten sonra parçalanmadan evvel yapılan denetimlerde saptanan asbest ölçüsü ile dış kaynaklardan alınan bilgiler ortasında önemli farklar saptanmaktadır. Bu fark ise ülkemizdeki değerlendirmelerde asbest ölçüsünün az gösterildiği yönündedir” dedi.
Ege Etraf ve Kültür Platformu (EGEÇEP) Eşsözcüsü Ali Osman Karababa ‘ASBEST ÖNEMLİ BİR KANSER ETKENİ’
Asbestin Dünya Sıhhat Örgütü tarafından “Grup 1” kanser nedeni olarak sınıflandırıldığını hatırlatan Karababa, “Asbest teneffüs yoluyla alınır ve 10-50 yıl içinde sıhhat tesirleri ortaya çıkar. Asbest, asbestozis, mezotelioma ve akciğer kanseri üzere geri dönüşümsüz ağır sıhhat problemlerine neden olur. Bu nedenle söküm için getirilen gemilerde çok emniyetli kıymetlendirme yapılması, saptanan asbestin çok sıkı güvenlik tedbirleri içinde gemilerden çıkarılması ve bertaraf tesislerine taşınması gerekir. Fakat bu süreçte gemi söküm tesislerin sahiplerinin kurduğu “Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği” isimli kurumun kontrolü kelam konusu olduğundan sıkıntıyla müsabaka mümkünlüğü yüksektir” diye konuştu.
‘KAR ELDE EDEN SERMAYE, KAYBEDEN İSE HALK’
Geri dönüşüme çok ehemmiyet veren gelişmiş ülkelerin gemi sökümü işiyle ilgilenmediğini belirten Karababa, son olarak şunları söyledi; “Gemi sökümü ve bununla bağlı süreçte ülkemizin ve toplumun kazanımı kelam konusu değildir. Tam bilakis halkımız kirli bir etrafta yaşamak zorunda kalarak ve buradan kaynaklanan toplumsal maliyetleri ödeyerek, sıhhatlerini kaybederek, hayat kaliteleri bozularak hayatlarını sürdürmek zorunda kalmaktadır. Sonuçta kâr eden sermaye kaybeden halk olmaktadır.”
